Jest to najwyższe odznaczenie nadawane przez Polskie Towarzystwo Fizyczne za osiągnięcia naukowe w dziedzinie nauk fizycznych.
Medal może być nadawany zarówno uczonym polskim jak i zagranicznym.
Marian Smoluchowski (1872-1917) był klasykiem fizyki statystycznej. Prowadził badania nad wyjaśnieniem ruchów Browna. Albert Einstein wykorzystał uzyskane przez niego wyniki przy formułowaniu teorii wyjaśniającej chaotyczne ruchy cząstek. Jedno z równań teorii dyfuzji jest znane jako równanie Smoluchowskiego. 15 lipca 1917 został wybrany na rektora UJ. Jego imię nosi Instytut Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego. Decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej w 1970 jednemu z kraterów na Księżycu nadano nazwę Smoluchowski.
Kapituła Medalu Mariana Smoluchowskiego
Regulamin Medalu Mariana Smoluchowskiego
Laureaci Medalu Mariana Smoluchowskiego
2023 Ryszard Horodecki (Gdańsk)
2021 Iwo Białynicki-Birula (Warszawa)
2019 Józef Spałek (Kraków)
2017 Jerzy Lukierski (Wrocław)
2015 Henryk Szymczak (Warszawa)
2013 Jan Misiewicz (Wrocław)
2012 Douglas Cline (Rochester)
2011 Krzysztof Pomorski (Lublin)
2010 Tomasz Dietl (Warszawa)
2009 Wojciech Żurek (Los Alamos)
2008 Józef Barnaś (Poznań)
2007 Robert R. Gałązka (Warszawa)
2005 Jan Żylicz (Warszawa)
2003/04 Andrzej Białas (Kraków)
2003/04 Stefan Pokorski (Warszawa)
2002 David Shugar (Warszawa)
2001 Aleksander Wolszczan (Toruń, Uniwersytet Stanu Pensylwania)
2000 Bohdan Paczyński (Princeton)
1999 Andrzej Kajetan Wróblewski (Warszawa)
1998 Kacper Zalewski (Kraków)
1997 Włodzimierz Zawadzki (Warszawa)
1994 Ryszard Sosnowski (Warszawa)
1993 Stanisław Kielich (Poznań)
1992 Arnold Whittaker Wolfendale (Durham)
1991 Jacek Prentki (Paryż, Genewa)
1990 Władysław Świątecki (Berkeley)
1989 Zdzisław Szymański (Warszawa)
1988 Andrzej Hrynkiewicz (Kraków)
1987 Wojciech Królikowski (Warszawa)
1986 Andrzej Trautman (Warszawa)
1985 Joseph Henry Eberly (Rochester)
1984 Witalij Łazarewicz Ginzburg (Moskwa)
1983 Jan Rzewuski (Wrocław)
1982 Władysław Opęchowski (Vancouver)
1981 Adriano Gozzini (Piza)
1980 Ben R. Mottelson (Kopenhaga)
1979 Włodzimierz Trzebiatowski (Wrocław)
1977 Victor Frederick Weisskopf (Cambridge, USA)
1976 Arkadiusz Henryk Piekara (Warszawa)
1975 Gerald Leondus Pearson (Stanford)
1974 Georgij Nikołajewicz Florow (Dubna)
1973 Subrahmanyan Chandrasekhar (Chicago)
1972 Leonard Sosnowski (Warszawa)
1970 Jerzy Gierula (Kraków)
1970 Marian Mięsowicz (Kraków)
1969 Marian Danysz (Warszawa)
1969 Jerzy Pniewski (Warszawa)
1968 Aleksander Jabłoński (Toruń)
1965 Wojciech Rubinowicz (Warszawa)
