Postępy Fizyki 63 (1)

Niniejszy numer Postępów Fizyki zawiera artykuły o różnej ale bardzo aktualnej tematyce. Pierwszy z nich jest tekstem wykładu, który wygłosił dnia 24 lutego 2012 roku na Politechnice Warszawskiej Laureat Nagrody Templetona Ks. Prof. Michał Heller z okazji otrzymania tytułu doktora honoris causa tej uczelni. Zajmuje się on rozmaitymi związkami poezji i logiki. Jego genialna wyobraźnia pozwala mu no znajdowanie drogi do matematyki w poezji oraz do poezji w matematyce. Próbuje „ogarnąć" wiersz Szymborskiej przy użyciu takich wyrafinowanych narzędzi matematycznych jak twierdzenie Woronina i funkcja dzeto Riemanna. Stwierdza również, że Szymborska może ukazać w swojej poezji na sto sposobów nieuchronność umierania, o tymczasem sylogizm Arystotelesa ma także nieuchronnie jedyny i nieuchronnie konieczny wniosek. Mówi, że „gwiazdy mogą się wypalić, niebo i ziemia przeminąć a wniosek sylogizmu pozostanie prawdziwy no zawsze" i no tym po/ego poezjo sylogizmu, poezjo wynikania. W następnym artykule Jerzy Warczewski przedstawia zwięźle historię czołowego polskiego czasopisma fizycznego Acta Physica Polonica, które dzisiaj wychodzi w dwóch wersjach A i B pokrywających swoją tematyką bardzo rozległy obszar wiedzy fizycznej. APP obchodzą jubileusz osiemdziesięciolecia o właściwie ich korzenie sięgają swego początku sprzed 92 lat. Józef Spałek w swoim eseju zajmuje się emergentnością zjawisk i praw Przyrody, niezwykłą jej własnością, będącą właściwie także prawem bardzo uniwersalnym i wszechogarniającym, prawem, które jest motorem wszelkich przemian fazowych, również tych z łamaniem symetrii, właściwie wszelkiej ewolucji, również biologicznej. W teorii liczb takim modelem emergentności mogłoby być prawo wielkich liczb. Jerzy Warczewski w kolejnym artykule podkreśla autonomię nauki i religii, ich niezależność, nie omieszkując jednak wspomnieć o tym, co je w pewnym sensie łączy, mianowicie o wszelkich subiektywnych skojarzeniach. Mówi o tym, co jest przedmiotem fizyki. Przedstawia kanon współczesnej wiedzy fizycznej, będący zresztą przedmiotem ewolucji historycznej. Omawia hierarchię praw fizyki, podkreślając rolę praw fundamentalnych, m.in. jako granicy poznania fizycznego. Ukazuje niezwykłą zbieżność między pięknem a głębią poznawczą doświadczeń fizycznych. Zwraca uwagę na skłonność człowieka do antropomorfizacji we wszystkich aktach poznania. Andrzej Krasiński przedstawia możliwości pozytywnej ewolucji stopnia wyrafinowania metod światowego rankingu uniwersytetów wychodząc z dyskusji i szerokiego własnego komentarza przetłumaczonych przez siebie dwóch artykułów z Nature. No marginesie następujących po artykule Andrzeja Krasińskiego pięciu tekstów (jednej recenzji i czterech listów do Redakcji) autorstwa kolejno Andrzeja Holosa, Grażyny Kontrym-Sznajd, Krzysztofa Ceny, Wojciecha Błasiaka i Wiktora Kubicy z Gronia dotyczących słynnej już książki Jerzego Przystawy „Odkryj smak fizyki" wspomnę niezwykle wzruszającą historię. Otóż Siostry Franciszkanki Służebnice Krzyża prowadzące Zakład dla Niewidomych w Laskach zwróciły się do Autora tej książki z inicjatywą przetłumaczenia jej no Braille'a. Tłumaczenie ma się ukazać za trzy miesiące. Dodam na koniec, że aktualne kroniki Magdy Staszel uzupełniają treść numeru PF.

Jerzy Warczewski - red. naczelny

Spis treści:

1. Turbiny wiatrowe – źródła prądu elektrycznego i hałasu (Preis, A., Skumiel, A., Makarewicz, R.), s. 98--109
2. Psychofizyczne i fizyczne metody badań słuchu (Wicher, A., Sęk, A.), s. 110--115
3. Ultradźwięki jako narzędzie badań nanomateriałów (Hornowski, T., Józefczak, A., Skumiel, A.), s. 116--119
4. Tańczące skrzypce, czyli eksperymentalne badania ich drgań metodą analizy modalnej (Skrodzka, E.), s. 120--121
5. Dźwięki dla niewidomych (Skrodzka, E.), s. 122--127
6. O temacie doktoratu zadecydowałem sam. Rozmowa z profesorem Brianem C. J.Moore’em (Sęk, A.), s. 128--133
7. Profesor Marek Kwiek. Uczony, nauczyciel i organizator (Łabowski, M., Hojan, E., Ozimek, E.), s. 134--138
8. Krótka historia Instytutu Akustyki na Wydziale Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (Makarewicz, R.), s. 139--139
9. Nominacje profesorskie, s. 140--144