Postępy Fizyki 62 (4)

Niniejszy numer Postępów Fizyki zawiera artykuły naukowe, wspomnienia o wielkich fizykach i o ich działalności naukowej, essay o książce naukowej, kroniki etc. Lidia Smentek w swoim artykule będącym wywiadem z Johnem Campbellem, człowiekiem całym swoim życiem i całą działalnością szczerze oddanym pamięci i dziełu Ernesto Lorda Rutherforda, przedstawia tego ostatniego jako giganta fizyki, który „wskozał" właściwe miejsce jądru w środku atomu, przy czym ten obszar w atomie, który „wydzielił" jądru, okazoł się mieć promień sto tysięcy razy mniejszy niż promienie orbit elektronów. Oczywiście Rutherford nic nie wskazywał ani też nie wydzielał jądru, lecz odkrył tę prawdę przyrody poprzez swoje słynne doświadczenie z bombardowaniem złotej folii cząstkami alfa. Właśnie stuletnią rocznicę tego odkrycia, które zarazem zapoczątkowoło fizykę jądrową obchodzimy w roku 2011 . Genowefa Ślósorek w swoim artykule opisuje początki radiologii na tle działalności Morii Skłodowskiej-Curie w czasie I Wojny Światowej. Ta działalność doprowadziła do powstania nowych metod leczenia pacjentów, mianowicie radioterapii i - po odkryciu radu - również brachyterapii. Eryk Infeld w swoich wspomnieniach przedstawia postać i dzieło swojego genialnego ojca Leopolda Infelda na tle epoki ukazując gigantyczny świat nauki, który przewijał się wokół jego ojca i w którym ten ostatni czuł się jak ryba w wodzie. Oczywiście rola wieloletniej współpracy i przyjaźni z Albertem Einsteinem jest tu pieczołowicie przedstawiona, rola zaś zniewolenia Polski najpierw przez Niemców o potem przez Sowietów odcisnęła się niezatartym piętnem na drodze życiowej i naukowej wielkiego Leopolda. Tadeusz Bancewicz przedstawia postać Stanislawa Kielicha (1925 - 1993) światowej sławy fizyka polskiego podkreślając jego dorobek w dziedzinie atomowej i molekularnej optyki nieliniowej, w szczególności zaś poświęcając dużo miejsca wydanej w tym roku książce zredagowanej przez zespól redaktorów międzynarodowych i napisanej przez wielu autorów z różnych krajów oddających w ten sposób „hołd pionierskiej pracy Stonislawa Kielicha" w tej dziedzinie. Józef Szudy w recenzji tej książki omawia 38 artykułów autorów międzynarodowych o także pięć artykułów wspomnieniowych o Stanisławie Kielichu napisanych przez jego najbliższych przyjaciół i współpracowników. Recenzja jest napisana w formie eseju w hołdzie Stanislowowi Kielichowi. Tomasz Jarosław Wąsowicz pisze o Janie Heweliuszu wielkim polskim uczonym formatu renesansowego. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wraz z Radą Miasta Gdańska proklamowały rok 2011 Rokiem Jana Heweliusza w czterechsetną rocznicę urodzin Wielkiego Gdańszczanina, który wniósł ogromny wkład do nauki Europejskiej. A teraz chwila refleksji: wydaje się, że prawdziwy uczony powinien posiadać w zasadzie dwie umiejętności, oczywiście w najszerszym i najgłębszym - również metaforycznym - znaczeniu słów, które je określają, mianowicie powinien umieć czytać i powinien umieć pisać.

Jerzy Warczewski - red. naczelny

Spis treści:

1.  Spuścizna Rutherforda; jej różne wcielenia (Smentek, L.), s. 142-146
2.  Kronika, s. 146-146
3.  Początki radiologii i działalność Marii Skłodowskiej-Curie w czasie l wojny światowej (Ślósarek, G.), s. 147-153
4.  Leopold Infeld. Wspomnienia syna (Infeld, E.), s. 154-177
5.  Stanisław Kielich (1925-1993) - światowej sławy fizyk polski (Bancewicz, T.), s. 178-180
6.  W hołdzie Stanisławowi Kielichowi (Szudy, J.), s. 180-186
7.  Rok 2011 Rokiem Jana Heweliusza (Wąsowicz, T. J.), s. 186-187