Postępy Fizyki 62 (6)

Niniejszy numer Postępów Fizyki zawiera m.in. artykuły, wspomnienia, relacje ze zjazdów i konferencji, kroniki etc. No początku jest fascynujący tekst przemówienia Profesora Andrzeja Kajetana Wróblewskiego wygłoszonego z okazji otrzymania doktoratu honoris causa Politechniki Warszawskiej w dniu 18 kwietnia 2011 roku. Słynny AKW przedstawił w swym przemówieniu nie tylko swoje osobiste wspomnienia, lecz także historię obu największych uczelni Warszawskich, z których jedna jest Jego Alma Mater, druga zaś jest Mu właściwie równie bliska ze względu na rozmaite więzy łączące Go także z nią. Profesor omówił głównie dwudziestowieczną historię funkcjonowania fizyki na obu tych uczelniach. Historię tę przedstawił no tle ewolucji - niestety ku biurokracji - ustawodawstwa o szkolnictwie wyższym, ewolucji od głębi i zwięzłości sformułowań Ustawy z roku 1933 do coraz to płytszych i coraz to bardziej rozwlekłych tekstów kolejnych ustaw z lat 1958, 1990, 2005 i 2011. No koniec swojego przemówienia oświadczył po łacinie, że nadal będzie działał "nie dla nagannego zysku, nie dla czczej chwały, oby silniej przebijała się Prawda i jaśniej błyszczało jej światło, od którego dobro rodzaju ludzkiego zależy". Dostojny i Drogi Przyjacielu, ad multos annos! Następne dwa artykuły dotyczą Marii Skłodowskiej Curie i są pióra dwóch znakomitych Kobiet: Pani Profesor Lidii Smentek z Vonderbilt University, Nashville, Tennessee, USA, oroz Pani Dyrektor Małgorzaty Sobieszczak Marciniak z Muzeum Marii Skłodowskiej Curie w Warszawie. Pani Profesor Smentek przedstawia portrety Marii, głównie te pisane, np. przez córkę Marii Ewę, czy też przez Autorkę, ale także słynny portret-mozaikę przedstawiony na okładce Nature Chemistry, dla którego modelem był portret-fotografia Marii z naszyjnikiem przedstawiony w niniejszym numerze PF na pierwszej stronie okładki oraz na str. 244. Pani Dyrektor Sobieszczak Marciniak opisuje drogę życiową Marii przedstawiając ją jako uczoną, kobietę, Polkę, obywatelkę Świata... Profesor Jon Klamut w swoim eseju „Co to jest kolor?" przedstawia wielowiekową historię poszukiwań odpowiedzi na to pytonie i opisuje dorobek w tej dziedzinie zarówno wielkich fizyków, jak i wielkich filozofów oraz artystów. Profesor Adam Sobiczewski opisuje doświadczenie, w którym dokonano syntezy nowego pierwiastko superciężkiego o liczbie atomowej 117. Profesor Wojciech Królikowski opisuje w swoich wspomnieniach pierwsze lata po wojnie na Hożej. Został on immatrykulowany na pierwszy rok akademicki po wojnie, tj. na rok 1945-1946. Mimo, że budynek nie był zbombardowany, to jednak był w środku zdewastowany. Młody Wojciech Królikowski nie tylko studiował, lecz także brał czynny udział w urządzaniu od podstaw wnętrza budynku, tj. zarówno laboratoriów, jak i sal wykładowych. Na końcu artykułu Profesor Królikowski przedstawił ówczesny stan światowej wiedzy fizycznej. Czas na refleksję: Fizyka bada wszystkie cztery oddziaływania fundamentalne, tj. grawitacyjne, elektromagnetyczne oraz jądrowe silne i słabe, i dąży do odkrycia formuły ich pełnej unifikacji. Chemia zaś jest związana tylko z oddziaływaniem elektromagnetycznym, dzięki niemu bowiem istnieją związki chemiczne. Można więc powiedzieć, że chemia jest działem fizyki. Nie by/oby zatem nic dziwnego, gdyby obie nagrody Nobla wielkiej Marii były w dziedzinie fizyki i gdyby Rutherford dostał swoją Nagrodę Nobla także z fizyki a nie z chemii. Na płycie upamiętniającej jego pobyt i pracę w University of Manchester jest napisane m.in. ,,Pioneer in nucleor physics ... Nobel Prize for chemistry ... "

Jerzy Worczewski - red. naczelny

Spis treści:

1. Przemówienie z okazji otrzymania doktoratu honoris causa Politechnik Warszawskiej w dniu 18 kwietnia 2011 (Wróblewski, A. K.), s. 238-242
2. Portrety Legendy (Smentek, L.), s. 243-248
3. Kronika, s. 248-248
4. Interesujmy się ludzmi, ich życiem i osiągnięciami. Maria Skłodowska Curie - uczona, kobieta, Polka, obywatelka Świata....... (Sobieszczak Marciniak, M.), s. 249-259
5. Co to jest "kolor"? Od Noego przez Goethego do Einsteina (Klamut, J.), s. 260-271
6. Synteza nowego pierwiastka superciężkiego (117) (Sobiczewski, A.), s. 272-273
7. Pierwsze lata powojenne na Hożej (Królikowski, W.), s. 274-278
8. 10 lat Ogólnopolskiej Konferencji Studenckich Kół Naukowych Fizyków [Ze zjazdów i konferencji] (Spiechowicz, J., Bartuś, K.), s. 278-282
9. 9. Międzynarodowe Sympozjum nt. Organicznych Metali, Nadprzewodników i Ferromagnetyków (ISCOM 2011), Poznań-Gniezno, 25-30 września 2011 roku (Graja, A.), s. 282-283