Postępy Fizyki 61 (2)

W niniejszym zeszycie Postępów Fizyki są - prócz stałych równie ciekawych rubryk - trzy zasadnicze artykuły. W pierwszym z nich Bartłomiej Pokrzywka przedstawia półprzewodnikowe detektory obrazujące o sprzężeniu ładunkowym CCD. To właśnie za ich wynalezienie dwaj fizycy amerykańscy W. S. Boyle i G. E . Smith otrzymali połowę Nagrody Nobla z Fizyki za 2009 rok (drugą połowę tej Nagrody dostał fizyk chińsko-angielsko amerykański C. K Kao za badania transmisji światła w światłowodach w zastosowaniu do telekomunikacji optycznej). Detektory CCD znalazły zastosowanie do nowoczesnej rejestracji obrazów i przyczyniły się do rozwoju technologii informacyjnej. W szczególności ich szerokie zastosowanie w aparatach i kamerach cyfrowych oraz w aparaturze naukowej (np. dyfraktometry rentgenowskie, urządzenia medyczne) Jest nie do przecenienia. W drugim artykule Stanisław Krukowski et al. opisują metodę modelowania ab initio powierzchni azotku galu. Metoda ta ma duże znaczenie dla rozwoju podstaw fizycznych azotkowych technologii optoelektronicznych. Azotki Ga, Al i In oraz ich roztwory odgrywają ważną rolę w rozwoju optoelektroniki krótkofalowej. Chodzi tu m. in. o uzyskanie wysokowydajnych, półprzewodnikowych źródeł światła w zakresie zielonym, niebieskim i bliskiego nadfioletu. Takie źródła światła mają duże zastosowania nie tylko jako efektowne lampy, lecz także jako urządzenia służące do zapisu danych oraz do detekcji określonych substancji. Trzeci artykuł, którego autorem Jest Tadeusz Pabjan, dotyczy problemu upływającego czasu. Autor dyskutuje trzy pojęcia: przeszłości, teraźniejszości i przyszłości zarówno z punktu widzenia naszego, ludzkiego, codziennego postrzegania świata, jak i z punktu widzenia szczególnej teorii względności. Dla pewnego uzuełnienia tego ciekawego artykułu Redakcja zagospdarowała wszystkie cztery strony okładki umieszczając tam swoistą "Krótką historię czasu" w której przedstawione są myśli na temat czasu św. Augustyna (str. I), Isaaca Newtona (str. II) oraz Alberta Einsteina (str. III i I V). Bardzo dużo w ciągu wieków powiedziano i zapisano aforyzmów, maksym, sentencji i przysłów na temat czasu. Oto dwa przykłady. Wielki poeta Julian Tuwim {1894-1953) zauważył: ,Jaka to oszczędność czasu zakochać się od pierwszego wejrzenia''. Z kolei bajka o czasie dla dorosłych brzmi:" Czasie (trza się) napić!". W tym kontekście jednak Młodzieży zalecałbym dużą oszczędność.

Jerzy Warczewski - red. naczelny

Spis treści:

1. Detektory obrazujące ze sprzężeniem ładunkowym (CCD. Nagroda Nobla z Fizyki za 2009 rok (Pokrzywka, B.), s. 46-65
2. Modelowanie ab initio powierzchni GaN(OOO1) za pomocą metody funkcjonału gęstości (DFT) (Krakowski, S., Kempisty, P., Strąk, P.), s. 68-76
3. Problem upływającego czasu (Pabjan, T.), s. 77-79
4. Sympozjum ku czci Profesora Jana Łopuszańskiego [Ze zjazdów i konferencji] (Jancewicz, B.), s. 80-81
5. 46 Zimowa Szkoła Fizyki Teoretycznej [Ze zjazdów i konferencji] (Olkiewicz, R., Jakóbczyk, L.), s. 82-82
6. Kronika (Bednarek, S., Nowina-Konopka, M.), s. 83-86
7. Nowi profesorowie, s. 87-87