Postępy Fizyki 63 (6)

W trakcie wkładu o oddziaływaniu światła z materią, wygłoszonego w 1979 roku w Auckland, Feynman, wyjaśniając częściowe odbicie światła od powierzchni szkła, zastanawiał się wstępnie, czy nie jest tak, że 96 procent powierzchni szkła stanowią „dziury'; przez które światło przechodzi, a 4 procent to „plamy'; które światło rozpraszają. Odwołał się wtedy do argumentu Newtona, że tak nie może być, ponieważ można wypolerować szkło i ta proporcja nie zmieni się. Weinberg, w najnowszej książce Wykłady z mechaniki kwantowej, podaje niezwykle prosto oryginalne sformułowanie Heisenberga mechaniki kwantowej zaczerpnięte z jego pracy z 1925 roku. Oglądając wykłady Leonarda Susskinda dostępne na YouTube - do czego gorąco zachęcam - możemy zauważyć, że i on używa wielu argumentów zaczerpniętych nie tylko od Boltzmanna czy Carnota ale i od Feynmana.

Wynika stąd że Feynman, Weinberg i Susskind bardzo dokładnie studiowali pisma poprzedników. Ci trzej fizycy, będący niewątpliwie mistrzami w przybliżaniu nie tylko zwariowanych zawiłości mechaniki kwantowej ale i innych trudnych koncepcji współczesnej fizyki, wygłaszający wykłady przypominające oglądanie podwodnego świata przez krystalicznie czystą wodę, szukali idei i sposobów rozumowania bezpośrednio u swoich wielkich poprzedników. Uważali oni, jak się wydaje, że niezwykle kształcące jest zapoznawanie się z nowymi ideami bezpośrednio u ich twórców.

Pytanie czy warto czytać pisma wielkich fizyków zamienia się więc na pytanie o to, czy przekład, którym zamierzamy się posłużyć jest wierny? Możliwość zapoznania się bezpośrednio ze sposobem myślenia Newtona daje nam niedawno opublikowany polski przekład Principiów. Analizę części tego przekładu, dotyczącą objaśnień definicji używanych przez Newtona, przeprowadza w swoim artykule Jan Czerniawski.

Oprócz dwóch wykładów noblowskich i artykułu Doktoraty dla nauczycieli znajdą Państwo w tym zeszycie wywiad z trzecim fizykiem z krakowskiej Trójcy, mianowicie z profesorem Andrzejem Budzanowskim, przeprowadzony przed siedmiu laty przez Andrzeja Kobosa. Moją uwagę zwróciło szczególnie jedno zdanie Profesora: Jak powiedziałem, przypadkiem było to, że zostałem fizykiem. Zapraszam do lektury.

Piotr Tomczak - red. naczelny

 

Spis treści:

1. Moja droga ku rozszerzającemu się Wszechświatu (Riess, A. G.), s. 194--205
2. Dowód przyspieszonej ekspansji Wszechświata wynikający z obserwacji gwiazd supernowych (Schmidt, B. P.), s. 206--221
3. Potwierdzenie jedności praw fizyki : rozmowa z profesorem Andrzejem Budzanowskim (Kobos, A. M., Budzanowski, A.), s. 222--228
4. Profesor Jerzy A. Janik (1927–2012) : sylwetka uczonego i wychowawcy (Krawczyk, J., Massalska-Arodź, M., Urban, S.), s. 229-233
5. Czy mamy już kanoniczny przekład „Scholium”? (Czerniawski, J.), s. 234-235
6. Doktoraty dla nauczycieli (Karwasz, G.), s. 236--239
7. Korespondencja z Torunia – marzec 2013 (Drozdowski, W.), s. 239--239
8. Nominacje profesorskie, s. 240--241